Η ουρική αρθρίτιδα είναι μια κοινή μορφή φλεγμονώδους αρθρίτιδας, αρκετά επώδυνη, η οποία χαρακτηρίζεται από εξάρσεις (αιφνίδια και οξεία εμφάνιση αρθρικού πόνου) και υφέσεις. Είναι αποτέλεσμα μιας κατάστασης γνωστής ως υπερουριχαιμία, κατά την οποία παρατηρείται υπέρμετρη συσσώρευση ουρικού οξέος στο αίμα, είτε λόγω της αυξημένης παραγωγής του, είτε λόγω της μειωμένης απέκκρισης του από τα νεφρά. Το ουρικό οξύ παράγεται από τον μεταβολισμό των πουρινών (υπάρχουν φυσιολογικά στα κύτταρα του σώματος και σε διάφορα τρόφιμα). Στα άτομα με ουρική αρθρίτιδα το ουρικό οξύ συσσωρεύεται στο αίμα και σχηματίζει λίθους (κρυστάλλους) ουρικού νατρίου, οι οποίοι εναποτίθενται στις αρθρώσεις και στους περιβάλλοντες ιστούς.
Τα συμπτώματα στις προσβεβλημένες αρθρώσεις μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Πόνο (συνήθως έντονο).
- Πρήξιμο.
- Ερυθρότητα.
- Θερμότητα (αυξημένη τοπική θερμοκρασία).
Οι αρθρώσεις που συνήθως προσβάλλονται, είναι η άρθρωση του μεγάλου δακτύλου του ποδιού, του αγκώνα, του γόνατος, των χεριών, η ποδοκνημική.
Παράγοντες κινδύνου
Οι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο για εμφάνιση της νόσου είναι:
- Η παχυσαρκία
- Η παρουσία διάφορων παθήσεων, όπως η συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, η υπέρταση, η αντίσταση στην ινσουλίνη, ο σακχαρώδης διαβήτης, η νεφρική ανεπάρκεια, το μεταβολικό σύνδρομο.
- Η χρήση ορισμένων φαρμάκων, όπως τα διουρητικά.
- Η υπέρμετρη κατανάλωση αλκοόλ.
- Η αυξημένη κατανάλωση τροφίμων και ποτών που περιέχουν σιρόπι καλαμποκιού υψηλής φρουκτόζης (HFCS).
- Η διατροφή πλούσια σε πουρίνες.
Η νόσος συνήθως εκδηλώνεται μετά την ηλικία των 35 ετών και με μεγαλύτερη συχνότητα στους άνδρες.
Θεραπεία
Στόχοι της θεραπείας είναι η ελάττωση του πόνου που δημιουργείται κατά την διάρκεια των επεισοδίων οξείας ουρικής αρθρίτιδας, η πρόληψη μελλοντικών επεισοδίων, η αποφυγή σχηματισμού κρυστάλλων ουρικού νατρίου και νεφρικών λίθων. Η θεραπεία περιλαμβάνει:
- Λήψη φαρμάκων όπως μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, κορτικοστεροειδή για την μείωση της φλεγμονής στην προσβεβλημένη άρθρωση και κολχικίνη.
- Αλλαγή του τρόπου ζωής (διατροφή, άσκηση).
Ουρική αρθρίτιδα και διατροφή
Ουρική αρθρίτιδα και διατροφή: Η διατροφική παρέμβαση είναι απαραίτητη για την πρόληψη μελλοντικών επεισοδίων οξείας ουρικής αρθρίτιδας, διότι σε συνδυασμό με την φαρμακευτική αγωγή συμβάλλει στην μείωση των επιπέδων ουρικού οξέος στο αίμα. Η διατροφική παρέμβαση θα πρέπει να περιλαμβάνει:
- Την σταδιακή μείωση του σωματικού βάρους σε παχύσαρκα και υπέρβαρα άτομα, σε συνδυασμό με μια ήπιας μορφής άσκηση. Η μείωση του σωματικού βάρους μπορεί να οδηγήσει στην μείωση των επιπέδων του ουρικού οξέως στο αίμα και της συχνότητα εμφάνισης των επεισοδίων οξείας ουρικής αρθρίτιδας. Παρόλα αυτά θα πρέπει να αποφεύγονται οι στερητικές δίαιτες, διότι η απότομη απώλεια σωματικού βάρους μπορεί να επιφέρει το αντίθετο αποτέλεσμα (αύξηση των επιπέδων του ουρικού οξέος στο αίμα).
- Τον περιορισμό της κατανάλωσης τροφίμων πλούσιων σε πουρίνες (100-1000mg πουρινικού αζώτου/ 100g τροφής), όπως:
- Εντόσθια: συκώτι, νεφρά, καρδιά
- Φασιανός, κουνέλι, κρέας ελαφιού
- Λιπαρά ψάρια: ρέγκες, σκουμπρί, αντζούγιες, σαρδέλες
- Θαλασσινά: ιδιαίτερα οστρακόδερμα όπως μύδια, χτένια
- Εκχυλίσματα κρέατος
- Μαγιά
Επιλογή τροφίμων χαμηλής περιεκτικότητας σε πουρίνες, όπως:
- Γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα
- Αυγά
- Ψωμί, δημητριακά και προϊόντα δημητριακών (με εξαίρεση τα ολικής αλέσεως)
- Φρούτα
- Λαχανικά (με εξαίρεση κάποια όπως το σπανάκι, τα σπαράγγια, το κουνουπίδι, τα μανιτάρια)
- Την επαρκή πρόσληψη υγρών, εφόσον δεν συντρέχει κάποια άλλη πάθηση στην οποία απαιτείται ο περιορισμός τους. Η πρόσληψη τουλάχιστον 2 λίτρων υγρών ανά ημέρα, συμβάλλει στην αποβολή του ουρικού οξέος από τον οργανισμό και μειώνει την πιθανότητα σχηματισμού κρυστάλλων ουρικού νατρίου στα νεφρά.
- Τον περιορισμό της κατανάλωσης αλκοολούχων ποτών και ιδιαίτερα της μπύρας. Η κατανάλωση αλκοολούχων ποτών μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης ουρικής αρθρίτιδας, καθώς και την εμφάνιση επεισοδίων σε ήδη πάσχοντες, μέσω αύξησης των επιπέδων του ουρικού οξέος στο αίμα. Επιπλέον πολλές μπύρες περιέχουν υψηλή ποσότητα πουρινών, οι οποίες προέρχονται από την διαδικασία της ζύμωσης.
- Τον περιορισμό της κατανάλωσης τροφίμων και ποτών που περιέχουν σιρόπι καλαμποκιού υψηλής φρουκτόζης. Χρησιμοποιείται σε πολλά τυποποιημένα προϊόντα ως γλυκαντικό, γι’ αυτό συνιστάται η ανάγνωση της ετικέτας των τροφίμων. Η κατανάλωση αυτών των προϊόντων έχει βρεθεί πως αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης επεισοδίων οξείας ουρικής αρθρίτιδας.
Συμπερασματικά, αν και η διατροφή από μόνη της δεν επαρκεί για την θεραπεία της ουρικής αρθρίτιδας, όταν είναι ισορροπημένη και προσαρμοσμένη στις ανάγκες των ασθενών, συμβάλλει στην πρόληψη μελλοντικών επεισοδίων οξείας ουρικής αρθρίτιδας και κατ’ επέκταση στην βελτίωση της ποιότητας ζωής των ανθρώπων που πάσχουν από αυτή.
Της Κυπραίου Αντιγόνης*
Πηγές
- Centers for Disease Control and Prevention
- UK Gout Society
- Mahan K., Escott-Stump S., Krause’s Θεραπευτική διατροφή, Ιατρικές εκδόσεις Λίτσας, Αθήνα 2014
